İLK EDEBİ ROMAN: İNTİBAH


"İntibah", Türk edebiyatının ilk edebî romanı. Dolayısıyla her ilkte olduğu gibi İntibah'ta da kusurlar var. Namık Kemal, kendi yarattığı karakterler arasında taraf tutmaktan geri durmuyor. Bu taraf tutma durumu roman ilerledikçe çekilmez bir hal alıyor.

Yazının devamında içerikle ilgili bilgiler yer almaktadır!

Namık Kemal kahramanlarının psikolojik durumlarını tahlil etmiş, onlara bağlı olaylar yaratmış ve bu olaylar yeni psikolojik tahlillere zemin olmuştur. Ancak Namık Kemal, yer yer bu gidişi aksatarak kendi canlandırdığı şahıslara karşı tavır almıştır. Duygularını kullandığı kelimelere yansıtmıştır. Örneğin; Ali Bey'i aptallıkla suçlarken Mahpeyker için küfür etmekten çekinmemiştir. Dilaşup karakteri ise güzellik ve ahlak yönünden daima övülmüştür. Böylece Namık Kemal'in bir hikaye anlatıcısı olan konumu bir ahlakçı ile yer değiştirmiştir.

Namık Kemal seçtiği kelimelerle, yarattığı iki kadın kahramandan Dilaşup'u tercih ettiğini, Mahpeyker'dense nefret ettiğini gösterir. Ancak onun bu tavrı okuyucuda ters teper. Çünkü Namık Kemal ne yaparsa yapsın, Mahpeyker kendisini okuyucuya sevdirmeyi başarır. Ahmet Hamdi Tanpınar'ın deyimi ile: "Mahpeyker romanın en canlı karakteridir." Çünkü okuyucunun içselleştirebildiği tek karakter odur. Onu kötü yapan yaşadıklarıdır ve romandaki hırsları oldukça gerçekçidir. Namık Kemal'in övgüler dizdiği Dilaşup ise aşırı masumiyetiyle okuyucuya sadece itici görünür.

Namık Kemal'in yarattığı Mahpeyker, edebiyatımızdaki "ölümcül kadın"ın prototipi sayılabilir. Bu kadının kökeni Hançerli Hanım hikâyesini de içeren 17. yüzyıla ait bir grup meddah hikayesinde yatar. Zaten Namık Kemal, romanını yazarken Batı edebiyatından etkilendiği gibi eski Türk edebiyatını da kullanır. Her bölümün başındaki Türkçe veya Farsça beyitler ve romanın başlangıcındaki Çamlıca tasvirinin kaside nesibini andırması yazarın klasik şiir geleneğinden kopamadığının delilidir. Bunlar romantizm akımı ile yazılmış bir romana yakışmaz.

BİRKAÇ NOT:

Romanın bir bölümünde Ali Bey, annesine: "Nineceğim!" der. Bu kelime o dönemlerde "anneciğim" kelimesi ile eş değermiş.

Namık Kemal, "melankoli"ye "karaduygu" diyor. Ne müthiş bir kelime!

  Yararlandığım Kaynaklar:

 İnci Enginün - Tanzimattan Cumhuriyete Yeni Türk Edebiyatı
Berna Moran - Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış (Cilt 1)

Yorumlar

  1. Unknown20 Mart 2020 00:59

    ellerine sağlık . ben bu seviyorum senin sayende İntibah kitabı ı daha çok seviyorum.

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Görüş ve eleştirileriniz benim için değerlidir.

Bu blogdaki popüler yayınlar

TÜRKÇE YAZILMIŞ İLK ROMAN: TAAŞŞUK-I TALAT VE FİTNAT

Resim
  "Çünkü aşk bir emr-i tabiîdir ki, nev-i benî âdemin her bir kısmında, yani erkeğinde dişisinde, ufağında büyüğünde, sabisinde baliğinde, gencinde ihtiyarında, fakirinde zengininde, akilinde gabisinde, âliminde cahilinde, medenîsinde bedevîsinde zuhur eder. Herkesin gönlü aşk ile yoğrulmuştur." Dünya döner, mevsimler döner, gün döner; insan değişir, hayat değişir, bakış değişir; su akar, değişir... Bazısı ağır ağır olur bu değişimlerin, bazısı ani bir uyanışla. Tanzimat Dönemi de hayatın pek çok alanında değişimin ayak seslerinin duyulduğu bir dönemdir. Batı'dan esen rüzgârlar Osmanlı'yı bazen heyecanlı ama çoğu zaman sancılı durumlara sürüklemiştir. Batılılaşma süreci en üst kurumlardan ev içlerine kadar hayatın her alanında kendini göstermiştir. 1872 yılında tefrika edilmeye başlayan Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat , edebiyatımıza yeni bir türü, roman türünü, kazandırmış olan bu sürecin ilk meyvesidir.     ŞEMSETTİN SAMİ Romanın yazarı Şemsettin Sami, 1850 yılında Arnavu
Devamı

BİR İRONİNİN ROMANI: SAATLERİ AYARLAMA ENSTİTÜSÜ

Resim
  "Saatin kendisi mekân, yürüyüşü zaman, ayarı insandır... Bu da gösterir ki zaman ve mekân, insanla mevcuttur." Toplum kendi yatağında su gibi akıp giden zamanla beraber birçok değişim geçirir. Ancak bu tufana kapılıp gitmeyenler hayatın gelip geçici olduğunu, içinde bir yerde ince bir hiciv olduğunu, bir mizah barındırdığını görebilirler. Şüphesiz hayatın içinden kesitleri, dönemin ruh halini iyi seçilmiş imgelerle anlatan en kıymetli yazarlarımızdan biridir Ahmet Hamdi Tanpınar.      AHMET HAMDİ TANPINAR: 1901 yılında, İstanbul'un Fatih ilçesinde, Şehzadebaşı semtinde dünyaya geldi. Çocukluk günlerini ve lise yıllarını babasının kadı olması münasebetiyle farklı illerde geçirdi. Lise öğrenimini tamamladıktan sonra yüksek öğrenim için İstanbul'a gitti. 1919'da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesine girdi. Burada Yahya Kemal'in öğrencisi oldu. 1921-1923 yılları arasında Yahya Kemal'in çıkardığı Dergâh mecmuasında on bir şiiri yayımlandı. İlk romanı Ma
Devamı

BİR İDEOLOJİNİN ROMANI: TURFANDA MI YOKSA TURFA MI

Resim
  "Biz yine o Osmanlı, o Müslüman'ız, kâinatın kanunlarını koyan Hazret-i Hakîm-i Mutlak hiçbir şahsı, hiçbir cemiyeti, hayatı boyunca ehemmiyetli, ehemmiyetsiz bir sekteye uğramaktan masûn kılmamıştır. Tehlikesiz ve geçici bir aksiliktir. Taze baharı müjdeleyen bereketli bir kıştır. Bir maarif güneşi ile kendini gösterecektir." Altı yüz yıl boyunca üç kıtaya esenlik getirmiş, koskoca bir medeniyettir Osmanlı. Şüphesiz bu kudretin, selametin, ahlakın kalbi de İslam'dır. Ancak İbn-i Haldun'un da dediği gibi "Devletler ve medeniyetler de tıpkı insanlar gibi doğar, büyür, yaşlanır ve ölür." Mizancı Mehmet Murat, Osmanlı'nın kurtuluşunun her daim bâkî kalacak olan İslam'la ve eğitimle gerçekleşebileceği ümidiyle kalemini hokkaya batırmış aydınlarımızdandır. Turfanda mı Yoksa Turfa mı romanı bu hassasiyetlerle yazılmış bir romandır.     MİZANCI MEHMET MURAT: Mehmet Murat 1854'te Dağıstan'da doğdu. Küçük yaşta Arapça ve dinî dersler alan Mura
Devamı